De naam heeft hij te danken aan een van zijn ontdekkers uit 1866; John Lechmere Guppy. Deze stuurde wat kleine visjes naar Londen waar ze werden geclassificeerd als Giradinus Guppyi. Dit ging puur om de mannetjes, men dacht namelijk in die tijd dat de mannetjes en de vrouwtjes 2 verschillende soorten waren. Toen men er achter kwam dat het om dezelfde soort ging werd de naam verandert in Lesbistes Reticulata. In de tussentijd is de naam nog vele malen verandert tot de uiteindelijke naam Poecilia Reticulata.

De gup is een sierlijk en kleurrijk visje, dat eenvoudig is te kweken en mede daardoor een zeer populaire aquariumvis. Behalve in aquaria worden guppen in de tropen ook in natuurlijke wateren uitgezet ter bestrijding van de malariamug. De gup is daardoor ver buiten de grenzen van zijn oorspronkelijk verspreidingsgebied terecht gekomen. Wat dat oorspronkelijke verspreidingsgebied was, is overigens niet precies bekend. De handelaren en importeurs van guppen namen het namelijk rond 1900 niet zo nauw met het vermelden van de oorspronkelijke vindplaatsen. In de wetenschappelijke literatuur worden alleen globale gebieden van herkomst gegeven: Noord- Brazilië, Guyana, Venezuela en de eilanden voor deze kusten. Het huidige verspreidingsgebied van de gup is zoals gezegd veel groter. Globaal genomen komen zij momenteel voor in gebieden met zoete tot brakke wateren met een temperatuur tussen de 18 en 28 °C. Uiteraard hebben we het dan niet over de gup zoals hij meestal in de handel voorkomt met al zijn kweekvormen.
Een nauwe verwant van de “wilde” gup is de zogenaamde endler’s gup. Het is nog steeds niet echt duidelijk of dit om een aparte soort, een ondersoort of een lokale variant van de guppy gaat.

De verspreiding van de gup in Nederland heeft zich beperkt tot gebieden waar door menselijk ingrijpen de watertemperatuur niet beneden de 18 °C komt. Voorbeelden hiervan zijn de uitstroomopeningen van koelwater bij de Hoogovens in IJmuiden en in het Twentekanaal. Omdat dit water 's winters warm genoeg blijft, is een populatie ontstaan die afwijkt van de normale gup. De Guppy’s bij IJmuiden worden wel 12 cm lang.